1914-1918 OSMANLI/AVUSTURYA-MACARİSTAN İMPARATORLUĞU İLİŞKİLERİ

Yazar: HASAN KESKİN
Danışman: Y.DOÇ.DR. SONGÜL ÇOLAK
Yer Bilgisi: Mustafa Kemal Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü

Yüksek Lisans Tezi (2006)

“XVI. yüzyılın ilk çeyreğinde ilk kez karsı karsıya gelen Osmanlı Devleti ile Avusturya arasındaki ilişkilerin esasını Macaristan ve Balkanlardaki çıkar çatışması oluşturmaktadır. XIX. yüzyılda Rusya’nın Balkanlarda etkili olmaya çalışması üzerine, Avusturya artık diplomaside Osmanlı Devleti ile işbirliği içerisine girmiştir. 1866’da Avusturya imparatoru, Macar tacını giyerek Avusturya ve Macaristan’ın birleştiğini ilan etmiştir. Avusturya-Macaristan’ın 1908’de Bosna-Hersek’i ilhak etmesi, Trablusgarp ve Balkan Savaşları’ndaki pasif tutumu, Osmanlı Devletini Birinci Dünya Savası öncesi Avusturya-Macaristan’la arasında mesafe yaratmıştır. Birinci Dünya Savaşı’nın engellenemez bir yola girmesi üzerine Osmanlı Devleti kaybettiklerini kısmen de olsa elde etme adına ittifak kurma çalışmalarına başladı. İtilaf Devletleri’nden olumlu yanıt alamayan Osmanlı Devleti İttifak Devletleri’yle müzakerelere başlamış, sonuçta bu blokta yer almıştır. Osmanlı Devleti, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu ile savaş öncesi pek de olumlu ilişkiler kurmamıştı. Ancak savaş başladıktan sonra yoğun ilişkiler içerisine girmiştir. Avusturya-Macaristan, Doğu ve Osmanlı politikası çerçevesinde Osmanlı sınırlarında faaliyetlerde bulunmuştur. 1914-1918 yılları arasında yaptığı yardımlarla Osmanlı Devleti’nin savaş yükünü bir nebze de olsa hafifletmiştir. Bu bağlamda öncelikle Obüs ve Havan bataryaları, motorize birlikler, sağlık ekipleri, askeri teknik personel ve kayak eğitmenleri göndermiştir. Osmanlı Devleti de en seçkin askerlerini Avrupa savaş alanlarına göndererek üzerine düseni yapmıştır. Avusturya-Macaristan, ekonomik ve kültürel alanlarda yaptığı faaliyetlerle de Osmanlı topraklarında Almanya ile rekabet etmeye çalışmış, kısmen de başarılı olmuştur. İmparator ve İmparatoriçenin İstanbul ziyaretleri, Osmanlı Devleti’ni ne kadar önemsediklerini göstermiştir. İttifak Devletleri’nin savası kaybetmesi ve imzalanan Mondros Mütarekesi’nin 25. maddesi gereği Avusturya-Macaristan Büyükelçiliği, Askeri Ataşesi, askeri yetkili ve birlikleri memleketlerine dönmüşlerdir.

Anahtar Kelimeler: Birinci Dünya Savası, Osmanlı Devleti, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu, Enver Pasa, Pallavicini, Pomiankowiski”