I. DÜNYA SAVAŞI YILLARINDA OSMANLI DEVLETİ’NİN MUHASIM DEVLET TEBAASI POLİTİKASI (1914-1918)

Yazar: RAMAZAN SONAT
Danışman: DOÇ. DR. FERUDUN ATA
Yer Bilgisi: Selçuk Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Tarih Anabilim Dalı / Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Bilim Dalı
Konu: Tarih

Yüksek Lisans Tezi (2014)

“Birinci Dünya Savaşı’na Almanya’nın başını çektiği İttifak bloku içerisinde katılan Osmanlı Devleti, savaşa girmesiyle beraber savaştığı devletlerin vatandaşlarını kapsayan bir “muhasım devlet tebaası” meselesi ile karşılaşmıştır. Devlet tarafından ecnebi olarak adlandırılan bu yabancıların Osmanlı sınırları içerisine dâhil olması aslında savaş dönemi içerisinde gerçekleşen bir olay değildir. Gerçekte bu kişiler devletin Avrupa devletleri arasında öne çıktığı klasik dönemde de (1300-1600) Osmanlı sınırları içerisinde bulunmaktaydı. Ancak ilk etapta Osmanlı sınırları içerisinde seyyah ve tüccar olarak bulunan bu ecnebilerin sayısı, devletin gerilemeye başladığı XVIII. ve XIX. yüzyıllarda çeşitli alanlarda nitelikli elaman ihtiyacı hissedilmesine paralel olarak artmıştı. Devletin yıkılma sürecine girdiği XX. yüzyılda da had safhaya ulaşmıştı. Osmanlı sınırları içerisinde demografik olarak yoğunluk kazanan bu ecnebiler Osmanlı Devletinin Birinci Dünya Savaşı’na İttifak Devletlerinin yanında katılması ile bir anda düşman devlet tebaası statüsü içerisinde yer aldı. Bu yüzden de savaş boyunca bu kişilere farklı muamele tatbik edildi. Bu kişiler çeşitli gerekçelerle Anadolu’da bulunan değişik noktalara sürgün edildi. Savaş boyunca da buralarda zorunlu ikamete tâbi tutuldu.

Anahtar Kelimeler: Osmanlı Devleti, Birinci Dünya Savaşı, Düşman Devlet Tebaası, Sürgün”