HESTER DONALDSON JENKINS’İN ESERLERİNDE TÜRK KADINI, EĞİTİM VE MİSYONERLİK FAALİYETLERİ

Yazar: ERCAN KAÇMAZ
Danışman: YRD. DOÇ. DR. FÜSUN ÇOBAN DÖŞKAYA
Yer Bilgisi: Dokuz Eylül Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Amerikan Kültürü ve Edebiyatı Anabilim Dalı / Amerikan Kültürü ve Edebiyatı Bilim Dalı
Konu: Amerikan Dili ve Edebiyatı

Doktora Tezi (2014)

“Bu doktora tezi, Hester Donaldson Jenkins’in eserlerini özellikle de içerisinde kadın, eğitim ve misyonerlik faaliyetlerine rastladığımız eserlerini Yeni Tarihselcilik (New Historicism) bağlamında incelemeyi amaçlamaktadır. Bundan dolayı, Behind Turkish Lattices: The Story of a Turkish Woman’s Life (1911), Ibrahim Pasha, Grand Vizir of Suleiman the Magnificent (doktora tezi) (1911), An Educational Ambassador to the Near East The Story of Mary Mills Patrick and an American College in the Orient (1925) ve bazı makaleleri önem kazanmaktadır. Bu çalışma, bir bakıma bu eserler ile Jenkins’in hayatının ve yazıldıkları dönemin aynı bağlamda okunması olarak adlandırılabilir. Ayrıca Jenkins’in eserlerinin ve bu eserlerin yazıldığı döneme rastlayan diğer tarihi eserlerin ve seyahat yazılarının da paralel olarak okunmasına dayanmaktadır. Bu çalışma, tek bir ana soruya dayanmaktadır. Türk kadınları, onların toplum içerisindeki konumları, onların eğitimleri ve cinsiyetler arasındaki ilişkileri Hester Donaldson Jenkins’in eserlerinde nasıl anlatılmıştır? Bundan dolayı dönemin tarihi altyapısı İlber Ortaylı, Feroz Ahmad, Bernard Lewis ve Carter Findley gibi yazarların eserleri dikkate alınarak incelenecektir. Hester Donaldson Jenkins’in yazdıklarına altyapı olarak, bu doktora tezi diğer seyahat yazarlarının da aynı dönemde yazdıklarını analiz edecektir. Bu yazarlar arasında İngiltere’den Grace Ellison; Amerikan seyahat yazarlarından Anna Bowman Dodd (1855-1929), Mary Mills Patrick (1850-1940, Yunanlı, Osmanlı İmparatorluğu’nda doğmuş Demetra Vaka Brown (1877-1946) ve yurt dışında seyahatler yapmış olan Türk yazarlardan Zeyneb Hanım (1883?-1923?), Halide Edib (1882-1964) ve Selma Ekrem (1902-1986) bulunmaktadır. Jenkins’in Osmanlı İmparatorluğu içinde yaşadığı dönemden sonra, İmparatorlukta birçok önemli olaylar olmuştur. Bir yandan II. Meşrutiyet ve Jön Türk hareketi ve diğer yandan Balkan Savaşları ve I. Dünya Savaşı, ülkede derin izler bırakan olaylardır. Bu bağlamda, Yeni Tarihselciliğin temelini oluşturan kavramlardan metinsellik, metinler arası etkileşim ve tarihsellik dikkate alınacak ve Jenkins’in çalışmaları bu açıdan değerlendirilecektir. Jenkins’e göre, Türk kadınının ihtiyacı olan eğitim onların kurtuluşu için hayati önem taşımaktadır. Bu nedenle tezin dördüncü kısmında Jenkins’in tarihsel, dinsel ve biyografik temelleri aynı dönemin diğer yazıları referans alınarak açıklanacaktır.

Anahtar Kelimeler: Yeni Tarihselcilik, Türk Kadını, Eğitim, Yabancı Okullar, Misyoner Faaliyetleri, Genç Türkler.”