BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI’NDA TÜRK-İNGİLİZ İLİŞKİLERİ (1914-1918)

Yazar: DURDU MEHMET BURAK
Danışman: PROF. DR. YÜCEL ÖZKAYA
Yer Bilgisi: Ankara Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü
Konu: Tarih

Doktora Tezi (2000)

“Bu çalışmamız beş ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde; 1914 Savaşı’ndan önceki Avrupa’da politik, ekonomik ve sosyal gelişmeler ile XX. yüzyılın başında Avrupa’nın dünyadaki rolü; iktisadî, sosyal, siyasî, dinî, sanat ve nüfusça yayılması ele alınmıştır. Bu çerçevede Osmanlı Devleti’nin siyasî durumu, sömürgeci devletlerin Türkiye’deki emelleri ve Birinci Dünya Savaşı’ndan önce Osmanlı Devleti’nin Avrupa ülkeleriyle olan ittifak denemelerini kapsamaktadır. İkinci bölümde; Birinci Dünya Savaşı, Avusturya-Sırbistan savaşı, Rusya, Almanya ve Fransa, İngiltere’nin savaşa girişi, savaş sırasında Osmanlı İmparatorluğu’nun paylaşılması, Osmanlı Devleti’nin savaşa girişi ve altı savaş cephesinde meydana gelen gelişmeler, değişiklikler ve Birinci Dünya Savaşı’nda Türk- Ermeni ilişkileri ve İngiliz propagandası açıklanmaya çalışılmıştır. Üçüncü bölümde; savaşın Türk-İngiliz ilişkilerine etkisi, İngilizlerin Kût-ul- Amâra’da Kuşatılması, 1915 yılında İran’da askerî faaliyetler ve İngilizler, Şerif Hüseyin-İngiliz anlaşması, Şerif Hüseyin’in açıklaması ve krallık ünvanı, Osmanlı Devleti’nin karşı tedbirleri, 1917 yılı Osmanlı cepheleri ve Türk-İngiliz savaşları, 1918 yılı savaşları ve Osmanlılar yer almıştır. Dördüncü bölümde; barış yapılması, savaş sırasında barış görüşmeleri ve mütarekenin imzalanması, Amerika’nın barış girişimleri, İngiltere’nin telaşı, İngiltere ve Türkiye’nin mütareke isteği, Mondros Mütarekesi hükümleri ve Mondros Mütarekesi’nin genel karakteri yer almıştır. Beşinci Bölümde; İngiliz işgal dönemi, İngilizlerin Güney-Doğu Anadolu’daki emelleri, İngilizlerin İstanbul’u, Maraş’ı işgali, İngilizlerin Türklere karşı tutumu ve İngiliz-Ermeni münasebetleri, İngilizlerin Güney-Doğu Anadolu bölgesindeki bölücülük faaliyetleri, İngiliz işgaline karşı tepkiler, İngiltere’nin savaş döneminde kullandığı istihbarat bürosunun işleyişi, İngiliz devlet adamı Mark Sykes’ın hünerleri ve İngilizlerin Türk savaş esirlerine karşı yaptıkları işkenceler arşiv belgeleri ışığında ortaya konulmaya çalışılmıştır.”