DÜŞMANI BETİMLEMEK: BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI SIRASINDA BASINDAKİ RUSLAR VE OSMANLILAR

Yazar: ZHARMUKHAMED ZARDYKAN
Danışman: YRD. DOÇ. DR. OKTAY ÖZEL
Yer Bilgisi: İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Tarih Anabilim Dalı
Konu: Tarih

Doktora Tezi (2007)

“Hem Rus, hem de Osmanlı imparatorluklarını Büyük Savaş’a sürükleyen olaylar silsilesi, bu ülkelerin birbirlerine yönelik siyasetlerinde de yankı bulan uzun süreli iç ve dış gelişmelerin doruk noktası olarak karşımıza çıkmaktadır. Ancak, Osmanlı-Rus ilişkilerine asırlardır hâkim olan ateşli nefret ve bariz düşmanlığa rağmen, her iki imparatorluk da benzer siyasî, sosyo-ekonomik ve millî sorunlarla karşı karşıya kalmıştı ve bu durum onları Avrupa’nın ve Asya’nın gerisinden farklı kılmaktaydı. Osmanlı ve Rus imparatorluklarını birbirleriyle savaşmaya iten nedenler, o dönemde içinde bulundukları çaresizlik, savaş sonrasından umdukları büyük beklentiler ya da Osmanlıların Balkan Harbi’nde, Rusların ise Japon Harbi’nde zedelenen itibarlarını kurtarmak istemeleri olmuştu. Bu savaşın ortaya çıkışında basının da büyük bir rolü vardı. Dönemine göre ileri ve özenle hazırlanmış savaş propaganda tekniklerinin, dinî, milliyetçi ve tarihî unsurları da kullanması bu savaşın bir başka yönüydü. Bu çalışmanın temel amacı, Birinci Dünya Savaşı öncesi ve savaş sırasındaki Osmanlı-Rus ihtilafı üzerine yapılan propagandaların bir kısmını kaleme almış yazarların üslubunu irdelemektir. Çalışma, bu yazarların sergiledikleri etnik, dini ve siyasi söyleme ve bu söylemin kamuoyunu yanıltması üzerine odaklanmıştır.”