OSMANLI ARŞİV VESİKALARINA GÖRE OSMANLI-İRAN İLİŞKİLERİ (1914-1918)

Yazar: MUSTAFA ARIKAN
Danışman: PROF. DR. VAHDET KELEŞYILMAZ
Yer Bilgisi: Gazi Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Tarih Bölümü / Tarih Anabilim Dalı / Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Bilim Dalı; Konu: Tarih

Yüksek Lisans Tezi (2010)

“Osmanlı arşiv vesikalarına dayanılarak hazırlanan bu tezde, Birinci Dünya Savaşı yıllarında Osmanlı Devleti ile İran arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Birinci Dünya Savaşı yıllarında İran, güneyden İngilizlerin, kuzeyden Rusların işgâline uğramıştır. İran devletinin içinde bulunduğu askerî, siyasî ve toplumsal vaziyet, bu işgâlin gerçekleşebilmesinin en önemli sebebidir. İran’ın işgâl edilmesi Osmanlı Devleti açısından büyük bir askerî tehdit oluşturmaktadır. Bu sebeple söz konusu dönemde Osmanlı Devleti, İran’la yakından ilgilenen bir siyaset izlemiştir. Osmanlı Devleti’nin İran’a yönelik bu siyaseti, sadece askerî kaygılardan ibaret olmamıştır. Halifeliğin nüfuzunu kullanarak önce İran’ın, sonra da İran üzerinden Afganistan ve Hindistan’ın savaşa katılması için çalışılmıştır. Ne var ki Almanların da büyük umutlarla desteklediği bu proje gerçekleşememiştir. Başarısızlığın arkasındaki en önemli sebep, yapılan planlarla eldeki mevcut imkânların dengesizliği olmuştur.”