ÇANAKKALE SAVAŞLARI’NA FİİLEN KATILAN TÜRK VE ALMAN GENERALLER

Yazar: HATİCE IŞILDAK KARA
Danışman: YRD. DOÇ. DR. MUSTAFA BIYIKLI
Yer Bilgisi: Dumlupınar Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Tarih Bölümü / Tarih Anabilim Dalı
Konu: Tarih

Yüksek Lisans Tezi (2009)

“Avrupa’da Sanayi İnkılâbı ile alevlenen sömürgecilik yarışı, hammadde ve Pazar arayışı ile Fransız ihtilali’nin getirdiği milliyetçilik akımı, Avrupa Devletleri’ni aralarında büyük rekabete, bloklaşmaya ve dünya savaşına götürdü. Osmanlı Devleti, I. Dünya Savaşı öncesi İtilaf Devletleri’nin yanında yer almak istedi. Fakat temel hedefi, Osmanlı topraklarını paylaşmak isteyen İtilaf Devletleri, bu teklife sıcak bakmadı. Bunun üzerine Osmanlı Devleti, 2 Ağustos 1914’te İttifak Devletleri’nin yanında yer aldı. Rusya’nın yardım isteği, İngiltere`yi harekete geçirdi. I. Dünya Savaşı’nda Çanakkale Cephesi’nin açılmasıyla İngiltere, zor durumda kalan Rusya’ya yardım götürmek istedi. Hedefi, Osmanlı Devleti’nin başkenti İstanbul`u ele geçirmek ve devlete son vermekti. Böylece, savaşın kısa sürede bitirilmesini sağlayacaktı. İngiltere, Osmanlı Devleti’ni ‘Yenilmez Armada’sı ile dize getireceğini ve sadece deniz kuvvetini kullanarak boğazlardan geçebileceğini düşünerek, Fransa ile beraber büyük bir donanma hazırladı. Osmanlı Devleti de, Boğazları korumak için, Müstahkem Mevkii Komutanı Cevat Paşa başkanlığında gerekli önlemlerini aldı. Tabyalarını güçlendirdi ve mayın hatları oluşturdu. Boğazın güçlendirilmesinde Alman General Merten Paşa da katkı sağladı. Çanakkale Savaşı’na fiilen 7 Türk General ile 5 Alman General katıldı. Türk Generaller Esat Paşa, Mehmet Vehip Paşa, İsmail Cevat Paşa, Ali Mustafa Fevzi Paşa, Çolak Faik Paşa, Mehmet Ali Paşa, Mustafa Hilmi Paşa; Alman generaller ise Liman Von Sanders Paşa, Von Der Goltz Paşa, Weber Paşa, Metren Paşa ve Trommer Paşa idi. Müstahkem Mevkii Komutanı Cevat Paşa komutasında, Türk askeri, İtilaf donanmasını Çanakkale Boğazı’nda yenilgiye uğrattı. Kara savaşlarında ise, İtilaf Devletleri, Ian Hamilton komutasında hedeflerine ulaşmak istedi. Çanakkale cephesinde, Osmanlı Devleti Liman Von Sanders başkanlığında, 5. Ordu`ya bağlı olarak, düşmanla mücadele etti. 5. Orduya bağlı Gelibolu yarımadasında, 3. Kolordu Komutanı Esat Paşa Kuzey Grubu komutanı olarak, Anafartalar, Conkbayırı bölgesinde görev yaptı. Güney grubu komutanı olarak, Seddülbahir bölgesinde önce Weber Paşa bulundu. Daha sonra yerine Vehip Paşa geçti. Vehip Paşa komutasında, 5. Kolordu Komutanı Fevzi Paşa ve 14. Kolordu Komutanı Trommer Paşa görev aldı. Fevzi Paşa, Anafartalar Grup Komutanı olarak da görev aldı. Ayrıca Güney grubunda Weber Paşa’ya bağlı olarak Seddülbahir cephesinde 1. Kolordu Komutanı Mehmet Ali Paşa ile 2. Kolordu Komutanı Faik Paşa mücadele etti. Anadolu yakasında Saroz bölgesinde Von Der Goltz 1. Ordu Komutanı ve ona bağlı 6. Kolordu Komutanı Hilmi Paşa görev aldı. Fakat doğrudan muharebeye katılmadı.
Çanakkale Savaşları sonunda, generallerin yeteneği ve Türk askerinin savaş azmi, cesareti karşısında 9 Ocak 1916 yılında düşman çekilmek zorunda kaldı. Anahtar Kelimeler: Birinci Dünya Savaşı, Çanakkale Savaşları, Gelibolu Savaşı, Komutanlar, Türk Generaller, Esat Paşa, Vehip Paşa, Cevat Paşa, Fevzi Paşa, Mustafa Hilmi Paşa, Çolak Faik Paşa, Mehmet Ali Paşa, Alman Generaller, Liman Von Sanders Paşa, Von Der Goltz Paşa, Mert Paşa, Trommer Paşa, Weber Paşa”