FİLİSTİN’DE İNGİLTERE MANDASININ KURULUŞU (1917-1925)

Yazar:CAN DEVECİ
Danışman: YRD. DOÇ. DR. KADİR KASALAK
Yer Bilgisi: Süleyman Demirel Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Tarih Anabilim Dalı
Konu:Tarih

Doktora (2017)

“Birinci Dünya Savaşı’nın başlamasıyla İngiltere Dış İşleri Bakanlığı’nda Filistin’in işgal edilmesi üzerine stratejiler geliştirilmiştir. Osmanlı Devleti’nin Birinci Dünya Savaşı’nda İngiltere karşında yer alması neticesinde Filistin için üretilen stratejiler uygulanmaya başlanmıştır. Bu süreçte İngiltere, Dünya Siyonist Organizasyonu Başkanı Chaim Weizmann ve Arapları temsilen Şerif Hüseyin ailesini kendisine müttefik ilan etmiştir. 11 Aralık 1917’de İngiliz General Allenby’in Kudüs’ü işgal etmesiyle Filistin’de İngiliz askeri yönetimi başlamıştır. ABD Başkanı Wilson’un önerisiyle 1920’de kurulan Milletler Cemiyeti, Osmanlı Devleti’nin Ortadoğu topraklarını, yeni dünya düzeninin ürettiği manda sistemi çerçevesinde 24 Nisan 1920’de San Remo Konferansı’nda İngiltere ve Fransa arasında paylaştırmıştır. Böylelikle Filistin’de 1917 işgalinden beri süren İngiliz askeri yönetimi yerini sivil manda yönetimine bıraktı. Lloyd George, Filistin’i 1920-1925 arasında yönetmek üzere aslen Yahudi olan ve Dünya Siyonist organizayonu içerisinde aktif rol alan Herbert Samuel’i görevlendirdi. Bu yıllar arasında Samuel’in, temel görevi 3 Kasım 1917’de İngiltere Dış İşleri Bakanlığı tarafından yayınlanan ve Filistin’de Yahudi Ulusal Evi kurulmasını vaat eden Balfour Deklarasyonu’nu hayata geçirmekti. Bu doğrultuda hareket eden Samuel, Filistin’de Yahudi nüfusunun artması, ülke yönetiminde Siyonistlerin yer alması için çalıştı. Haliyle bu uygulamalar Filistinli Araplar tarafından tepkiyle karşılanmış ve Yahudiler ile Araplar arasında çatışmalar ve protestolar yaşanmıştır. Bu çalışma ile Filistin’de İngiltere mandasının kuruluş dönemi olarak nitelendirdiğimiz 1917-1925 yılları arasında İngiltere’nin politikaları neticesinde meydana gelen olaylar analitik bir şekilde incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler: Filistin, İngiltere, Manda idaresi, Siyonistler, Filistinli Araplar.”