İNGİLİZ ARŞİV BELGELERİNE GÖRE BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI’NDA GOEBEN – YAVUZ VE BRESLAU – MİDİLLİ GEMİLERİ

Yazar: IRMAK KARABULUT
Danışman: PROF. DR. BAYRAM BAYRAKDAR
Yer Bilgisi: Dokuz Eylül Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Tarih Anabilim Dalı / Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Bilim Dalı
Konu: Tarih

Yüksek Lisans Tezi (2014)

“19. ve 20. yüzyıl dönemecinde Büyük Güçler arasındaki ilişkiler bozulmuş, söz konusu ülkelerin ekonomik çıkar ve sömürge paylaşım mücadelesinde, her çatışmanın bir savaşa dönüşme riski artmıştır. Bu süreçte Osmanlı Devleti olası bir Avrupa çatışmasında yalnız kalmamak adına hareket etmiştir. İtilaf Devletlerine yaptığı müttefiklik taleplerinin reddedilmesinin ardından 2 Ağustos tarihinde Almanya ile ittifak anlaşması imzalamıştır. Bu anlaşmasının bir gereği olarak Akdeniz’de seyreden Alman Akdeniz donanmasına mensup Goeben ve Breslau gemilerinin, ilgili hükûmet yetkililerince gizlice İstanbul’a gelmesine karar verilmiştir. Goeben ve Breslau, Akdeniz’de seyreden otuza yakın İngiliz ve Fransız gemisinin arasından sıyrılarak on günlük bir seyir sonrasında İstanbul’a ulaşmıştır. Bu takipte müttefiki Avusturya’nın yardımından mahrum kalan Alman gemileri; tarafsızlığını ilan eden İtalya, İtilaf Bloku yanlısı olduğu bilinen Yunanistan ve Almanya ile bir ittifak antlaşması imzalamış olmakla birlikte kamuoyu nezdinde tarafsızlığını sürdüren Osmanlı Devleti’nin kendisine kapıları açması sonucu yolculuğunu tamamlamıştır. Gemilerin Osmanlı’ya iltica sürecinde Alman gemilerinin Doğu’ya yöneleceğini öngöremeyen İngiliz ve Fransız filoları bu gemileri yakalama fırsatını defalarca kaçırmıştır. İtilaf Devletleri elçileri, Yavuz ve Midilli adlarıyla Osmanlı bayrağı altına giren bu gemilerin Osmanlı’ya gelişini güçlü bir şekilde protesto etmiş ve gemilere Devletler Hukuku gereğince işlem yapılmasını, yirmi dört saat içinde limandan çıkartılmasını ve/veya Alman mürettebatın sınır dışı edilmesini talep etmişlerdir. Osmanlı Devleti, uluslararası tarafsızlığının sürdüğü konusunda ve Alman mürettebatın ülke dışına çıkartılacağı yönünde güvenceler vermekten kaçınmamış izlediği siyaset sayesinde gemilerin gelişinden itibaren üç ay daha tarafsız kalmayı başarabilmiştir. Bu araştırma, Alman gemilerinin Akdeniz’deki hareket tarzları ve İstanbul’a geliş süreçlerini değerlendirmenin yanı sıra Osmanlı Devleti’nin Birinci Dünya Savaşı’na giriş sürecini işleyerek konuyla ilgili zamana ve konjonktüre bağlı ulusal ve uluslararası siyasal gelişmeleri de açıklamayı amaçlar.

Anahtar Kelimeler: Goeben ve Breslau, Yavuz ve Midilli, İngiliz Akdeniz filosu, Alman Akdeniz filosu, Birinci Dünya Savaşı.”