ENVER PAŞA’NIN ORDUYU ISLAH ÇALIŞMALARI 1914-1918

Yazar: ALİ KAŞIYUĞUN
Danışman: DOÇ. DR. MUSTAFA ÇOLAK
Yer Bilgisi: Mustafa Kemal Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Tarih Bölümü / Tarih Anabilim Dalı / Tarih Eğitimi Bilim Dalı
Konu: Tarih

Yüksek Lisans Tezi (2009)

“Askeri temeller üzerine kurulan Osmanlı Devleti’nde ordu, her zaman için en önemli unsurlardan biri olmuştur. Ancak zamanla devletin ekonomisinde, siyasal ve sosyal durumunda görülen yozlaşma ve gerilemeler orduda da kendisini hissettirmiş ve ordu teşkilatında bir değişimi zorunlu kılmıştır. Askeri anlamda ilk çalışmalar III. Selim devrinde görülmekle beraber ilk ciddi atılım II. Mahmut döneminde ‘Yeniçeri Ocağı’nın kaldırılmasıyla gerçekleştirilmiştir. Tanzimat dönemi boyunca değişim devam etmiş ve II. Abdülhamit döneminde farklı bir boyut kazanmıştır. Bundan böyle ordu yapısında Alman etkinliği artmıştır. II. Meşrutiyet döneminde de ordudaki değişim devam etmiş ve silahlı kuvvetlerin ıslahı için ciddi adımlar atılmıştır. Fakat Trablusgarp ve Balkan savaşlarında yenilmiş olan Osmanlı ordusu için daha zorunlu tedbirlerin alınması gündeme gelmiş ve Almanya’dan bir ıslah heyetinin gelmesi sağlanmıştır. Ancak asıl değişim Enver Paşa’nın Harbiye Nazırı olmasıyla gerçekleşmiştir. Enver Paşa, başa geçtikten sonra yaşlı ve görevlerini ihmal eden subayları ordudan atmak suretiyle orduyu gençleştirmiştir. Daha sonra hava ve deniz kuvvetlerinde de değişik düzenlemeler yaparak komuta kademesinin gençleşmesini sağlamıştır. Böylece orduya daha dinamik bir ruh kazandırılmıştır. Ordudaki bu değişim her ne kadar devletin yenilgisini engelleyememişse de asıl meyvelerini Kurtuluş Savaşı’nda verecektir. Çünkü Kurtuluş Savaşı’nı kazanan kumanda kademesi bu ordu içinden yetişmiştir.

Anahtar Sözcükler: Enver Paşa, Osmanlı Devleti, Almanya, Harbiye Nezareti, Ordu, Seferberlik, I. Dünya Savaşı”