TÜRKİYE-UKRAYNA SİYASİ İLİŞKİLERİ (1914-1922)

Yazar: SİNEM DAĞKIRAN
Danışman: DOÇ. DR. FATMA ÜREKLİ
Yer Bilgisi: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Tarih Anabilim Dalı / Yakınçağ Tarihi Bilim Dalı
Konu: Tarih

Yüksek Lisans Tezi (2013)

“Bu tezde, temelleri 15.yüzyıla dayanan Türk-Ukrayna dostluğunun 1914-1922 yılları arasındaki siyasi ilişkileri çerçevesinde kurmuş oldukları ticari, askeri, ekonomik, diplomatik ilişkileri incelenmektedir. Birinci Dünya Savaşıyla Rusya’nın yanında savaşa giren Ukrayna, o dönemde dünya tarafından Rusya toprağı olarak tanınıyordu. Rusya, Ukrayna halkına ve diğer gayri Rus unsurlara olan baskısını savaş döneminde daha da arttırmıştı. 1914 yılından itibaren Ukrayna’da Rusya’ya karşı artan bağımsızlık isteği ile kurulan Ukrayna Kurtuluşu Birliğinin açtığı birçok şubeden birini de İstanbul’a açmasıyla Türkiye, Ukrayna ile tekrardan ilgilenmiş oldu. 1915 yılında Türklerin savaşa girmesinden sonra da ilişkiler devam etmiştir. 1917 yılında Bolşevik İhtilaliyle başlayan Brest-Litovsk Müzakereleri döneminde, Türkiye ve Ukrayna arasında 9 Şubat 1918 yılında barış antlaşması imzalanmıştır. Türkler, Ukrayna’nın bağımsızlığını tanımıştır. Bu dönemden sonra ikili ilişkiler dostane bir seyir izlemiştir. İki devlet arasında savaş dönemi boyunca esir edilen asker ve sivillerin geri verilmesi için 12 Şubat 1918 ve daha sonra 17 Eylül 1921 yılında antlaşmalar imzalanmıştır. Bundan sonra diplomatik ilişkiler yoğunluk kazanmış ve karşılıklı olarak Türk-Ukrayna elçilik heyetleri gönderilmiştir. Yapılan ticari antlaşmalarla her iki taraf ticari haklar kazanmış ve ortak ticari faaliyetlerde bulunmuşlardır. 1922 yılında Türkiye ve Ukrayna arasında imzalanan Dostluk Kardeşlik Antlaşması ile ilişkiler yeni bir boyut kazanmış ve Mayıs 1922’deki ticaret antlaşması ile ilişkileri daha da güçlendirmiştir. Çalışmanın temel kaynakları arşiv belgeleri ve dönemin süreli yayınları olup, konu ile ilgili literatürden de geniş ölçüde istifade edilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Türkiye, Ukrayna, Birinci Dünya Savaşı, Brest-Litovsk Antlaşması, Esir Mübadelesi, Rusya.”