İNGİLİZLERİN GÖZÜYLE ÇANAKKALE SAVAŞLARI

Yazar: NACİ KOÇ
Danışman: PROF.DR. SABAHATTİN ÖZEL
Yer Bilgisi: İstanbul Üniversitesi / Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü / Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Anabilim Dalı
Konu: Türk İnkılap Tarihi

Yüksek Lisans Tezi (2005)

“Çanakkale Savaşları, Birinci Dünya Savaşı’nın başında, hiç beklenmeyen bir zaman ve yerde meydana gelen, önceden tahmini imkansız kayıplara neden olan, bir yandan başarısı kanıtlanmış amiral ve generalleri hüsrana uğratırken öte yandan da hiç beklenmeyen bir taraftan ulusal bir kahramanın birden bire tarih sahnesine çıkmasına fırsat veren deniz ve kara muharebeleridir. Daha önce girdiği savaşlarda sürekli toprak kaybına uğrayan ve büyük ölçüde insan zayiatı veren Osmanlı İmparatorluğu, ilk defa Çanakkale savaşlarında sergilediği direnme gücü ile hem güçlü batı devletlerini durdurmuş, hem de daha sonra gireceği milli mücadelede gerekli olacak olan liderlerin yetişmesine fırsat vererek Kurtuluş Savaşının önsözünü söylemiştir. Savaşın İngilizler açısından başarılı olunması halinde, elde edilebilecek üstünlüğün olağanüstü cazibesi, politikacı ve komutanları öyle büyülemiş ve zafer sarhoşluğu havasına öylesine girilmiştir ki, başarısız olunması halinde neden olabileceği kayıplar önceden görülememiş, bunu sezen kişilerin uyarıları da dikkate alınmamıştır. Çanakkale’ye bir sefer düzenlenmesi fikri ilk defa İngiliz Deniz Bakanı Sir Winston Churchill tarafından dile getirilmiştir. Çanakkale bölgesi, her iki tarafın da kesin bir sonuç alamadığı Batı Cephesinden farklı olarak, İtilaf Devletleri için hassas bir nokta olma özelliği taşımaktadır. Osmanlı Devletinin Sarıkamış Harekatıyla Ruslar üzerinde Kafkaslarda baskı kurması sonucu Rusya, Osmanlı Devleti’nin dikkatlerini bölgeden uzağa çekmek amacıyla İngilizlerden bir gösteri yapmasını istemiş, İtilaf Devletleri’nin harekete geçmesine neden olmuştur. Başarılı bir Çanakkale Seferi ile boğazlar açılacak, Rusya’ya silah götürülerek oradan dönüşte Avrupa’ya buğday getirilecek, bu arada İstanbul’un işgal edilmesi ile siyasal bir başarı sağlanacak ve bunun sonucu olarak ta Yunanistan ve Bulgaristan İtilaf Devletleri tarafına çekilecektir. Çanakkale Seferi, düzenlenmesi fikri aşamasından itibaren sebep ve sonuçları üzerinde itilaf devletleri açısından, verilen emeğe değmeyen kayıplara neden olmuş ve bu devletlerin ileride izleyecekleri savaş stratejilerini etkileyerek Orta Doğu ve Balkanların yeniden yapılanmasına zemin hazırlamıştır.”