ALMANYA’NIN İNGİLTERE İLE OSMANLI DEVLETİ ÜZERİNDEKİ NÜFUZ MÜCADELESİ (1890-1914)

Yazar: HACI BAYRAM SOY
Danışman: DOÇ.DR. GÜMEÇ KARAMUK
Yer Bilgisi: Hacettepe Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Tarih Anabilim Dalı
Konu: Tarih; Uluslararası İlişkiler

Doktora Tezi (2002)

“Osmanlı Devleti’nin 1877-78 Osmanlı-Rus savaşındaki beklenmedik hezimetiyle, Ruslar hem Akdeniz’i hem de Basra körfezini tehdit eder hale gelmiştir. Bunun üzerine, yıllardır Doğu’daki menfaatlerim Osmanlı toprak bütünlüğünü savunarak koruyan İngiltere, bu politikasından vazgeçerek donanma gücüyle bölgedeki çıkarlarını koruma yoluna gitmiştir. Bunun yanında, bölgede üs edinmek amacıyla Osmanlı topraklarından Kıbrıs’a yerleşmiş ve Mısır’ı da işgal etmiştir. İngiltere’nin Osmanlı topraklarının paylaşımına katılmasıyla, Osmanlı Devleti Avrupa’da yeni bir müttefik arayışına girmiş ve kendisi için en iyi müttefikin, topraklarında gözü olmayan Almanya olduğuna karar vermiştir. Almanya’nın takip ettiği ‘Dünya Siyaseti’nin (Weltpolitik) yanı sıra, Osmanlı Devleti’nde elde ettiği ticarî ve siyasî nüfuz, en başta İngiltere’nin tepkisini çekmiştir. Almanya’nın Osmanlı topraklarında inşa imtiyazını elde ettiği Bağdat demiryolunun İngiltere’nin can damarı olan Hindistan yolunu tehdit eder mahiyette yapılacak olması, İngiltere ve Almanya arasındaki gerilimi daha da arttırmıştır. Almanya ve İngiltere, Birinci Dünya Savaşı’nın hemen öncesinde Bağdat Demiryolu ve Basra Körfezi ile ilgili problemleri anlaşarak halletmişlerdir. Fakat çıkar çatışmaları ve uyuşmaları neticesinde şekillenen iki blokun halledemediği problemler, 1914 yılında Almanya ve Osmanlı Devleti’nin sonunu hazırlayan büyük bir savaşın çıkmasına sebep olmuştur.”