BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI’NIN TÜRK VE İNGİLİZ ŞİİRİNDEKİ YANSIMALARI

Yazar: MUSTAFA GÜLLÜBAĞ
Danışman: PROF. DR. GÜNSELİ SÖNMEZ İŞÇİ
Yer Bilgisi: Ege Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / İngiliz Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı
Konu: Türk Dili ve Edebiyatı; İngiliz Dili ve Edebiyatı

Doktora Tezi (2004)

“Avrupa kıtasını dört yıl derinden sarsmış olan Birinci Dünya Savaşı sırasında yazılmış şiirler bu çalışmada yeni tarihselci bir yaklaşımla incelenmiştir. Bu uzun süren savaş süresince yazılan şiirler savaşta insan unsurunun karşılaştığı zorluk ve acıları ifade etmek açısından önemli tarihsel kayıtlar haline dönüşmüştür. Birinci Dünya Savaşı sırasında yazılmış olan şiirler temel olarak üç ana başlık altında incelenebilir. Savaşı destekleyen şiirler, savaşı eleştiren şiirler ve kadınların yazdığı şiirler. Bu bağlamda, savaşı destekleyen şiirler, propaganda şiirleri; savaşan askerlerin yazdığı şiirler ise büyük çoğunlukla savaşı eleştiren şiirler çerçevesinde ortaya çıkmıştır. Kadınların yazdıkları şiirler, erkeklerin şiirleri gibi savaşı hem destekleyen hem de eleştiren şiirler şeklinde olmuştur. Bu anlamda farklılık kadınların savaşa karşı geliştirdikleri duygusal yaklaşımlarda ortaya çıkmıştır. Geçmişte meydana gelen olayları öğrenmek için tarih kitaplarını, insan duygularını öğrenmek için edebiyatı incelemek gerekir. Edebiyat içinde şiir, insan duygularını ve ruh halini en yoğun ve kısa şekilde ifade eden yazın türüdür. Bu çalışma şiirlerden tarihsel olguların tekrar kurgulanamayacağını; ancak insan duyguları hakkında detaylı bir analiz yapmanın mümkün olduğunu ortaya koymuştur. Savaşın dehşeti ve acımasızlığı yazılan şiirlerdeki imgelerde geniş bir yer bulmuş, askerlerin ve evde kalan kadınların içinde bulundukları durumlar şiirlerde ayrıntılarıyla anlatılmıştır. Kadınlar acılarının büyük bir çoğunluğunu doğa imgeleriyle anlatırken, savaşın sağladığı yeni iş ve eğitim olanaklarını da yazdıkları şiirlere yansıtmışlardır. Ayrıca bu çalışma, savaş sırasındaki propaganda çalışmalarının askerlerin ‘dini’ ve ‘ulusal’ kimlikleriyle ne kadar ilintili ve eğitim seviyesinin savaşı eleştiren şiirler bağlamında ne denli belirleyici bir faktör olduğunu ortaya koymuştur.”